Hizan ilçesine bağlı Akşar köyünün Aşağı Klavuz mezrasındaki köylüler, dağ yamaçlarından topladıkları üzümleri imece usulüyle işleyerek pekmez üretiyorlar. Bölgeye özgü beyaz ve siyah üzümleri öncelikle bağlardan toplayan köylüler, daha sonra bu üzümleri havuzlarda ezerek üzüm suyu haline getiriyorlar. Bu suyu maya olarak kullanmak üzere beyaz toprakla karıştırarak büyük kazanlarda yaklaşık 300 derece sıcaklıkta 4-5 saat boyunca kaynatırlar. Üzüm suyu, pekmez kıvamına gelene kadar pişirilir ve geleneksel yöntemlerle lezzetli üzüm pekmezi üretilir.
Hizan ilçesinde yaklaşık 15 köyde hala doğal ve geleneksel yöntemlerle üretilen üzüm pekmezi, hem sofralarda keyifle tüketilen bir lezzet hem de sağlık açısından faydalı bir kaynak olarak önemli bir rol oynuyor. İçeriğinde herhangi bir katkı maddesi bulunmadığı için birçok hastalığa iyi geldiğine inanılan pekmez, özellikle bölge sakinleri tarafından tercih edilmektedir. Bu geleneksel ürün, hem yerel mutfakta hem de sağlıklı yaşam tarzının bir parçası olarak kullanılmaktadır.
Dededen babadan kalma yöntemlere halen devam ettiklerini belirten Erkan Özer, 100 kilo üzüm suyundan 30 kilo pekmez elde ettiklerini söyledi.
Özer, “Üzüm pekmezini 150-200 yıldır atalarımızdan kalan yöntemlerle yapıyoruz. Bağlarımızdan üzümlerimizi toplayıp doğal bir şekilde üzüm pekmezi üretimimizi yapıyoruz. İmece usulü ile bağlardan topladığımız üzümleri kovalarla getirip ezme kazanına koyuyoruz. Daha sonra çizmelerle ezip suyunu çıkarıyoruz. Ardından dinlendirme bidonlarına koyuyoruz. Beyaz renkteki bir toprakla mayalaştırdıktan sonra şeffaf hale geldikten sonra kaynama kazanlarımıza koyuyoruz. Bu kazanlarda 290 derecede 4-5 saat kaynıyor. 100 litre üzüm suyundan yaklaşık 30 litre üzüm pekmezi elde ediyoruz” diye konuştu.
Yaptıkları pekmezi Bitlis ve ilçelerinin yanı sıra Türkiye’nin çeşitli illerine de yolladıklarını kaydeden Özer, konuşmasına şöyle devam etti:
“Özellikle karaciğer rahatsızlıklarına ve kan değerini yükseltmesi için iyi geliyor. Geçen yıl pekmezin kilosunu 120 TL’den satıyorduk.
Ancak bu sene 200-250 civarında satışa sunacağız. Köyde hemen hemen herkes az veya çok bu pekmezi yapıyor.”
