Zeytin ve zeytinyağı üretiminde yeni bir yönteme geçilerek kansere yol açan polisiklik aromatik hidrokarbonlara (PAH) sınırlama getirilecek. Bu düzenleme, Avrupa’da zeytinyağının biyodizel olarak kullanılmasına neden olabilir.
Zeytin ve zeytinyağı üretiminde yeni bir yönteme geçilerek kansere yol açan polisiklik aromatik hidrokarbonlara (PAH) sınırlama getirilecek. Bu düzenleme, Avrupa’da zeytinyağının biyodizel olarak kullanılmasına neden olabilir.
Hava kirliliği yanı sıra zeytin ağaçlarının kesildiği testereler ve zeytin çuvallarından bulaşabilen zehirli kimyasallara yönelik düzenlemeler, önümüzdeki ay yürürlüğe girmesi beklenen Avrupa Komisyonu direktifi ile hayata geçirilecek. Bu direktifle, zeytin üretiminde kansere ve zararlı mutasyonlara yol açan PAH’lara sınırlama getirilecek.
PAH bulaşmasının, zeytin değirmenlerindeki işleme sırasında veya duman ve hava kirliliği yoluyla zeytin kabuğunun kirlenmesi sonucu meydana gelebildiği belirtiliyor. Ayrıca, PAH içeren kimyasallarla yağlanan testerelerle zeytin ağaçlarının budanması ve zeytinleri taşımak için kullanılan çuvallardaki kimyasalların da bulaşmaya neden olduğu kaydediliyor.
Direktifin yürürlüğe girmesiyle, Avrupalı zeytinyağı üreticileri üretim yöntemlerini değiştirmek zorunda kalacak ve çiftçilerin eğitilmesi gündeme gelecek. Yeni düzenlemenin en çok, AB’de zeytin üretiminde önde gelen ülkelerden Yunanistan’ı etkilemesi beklenirken, diğer AB üyesi ülkelerdeki zeytinyağı üreticileri de direktifin 2028’e ertelenmesini istiyor. Belirlenecek standartlar nedeniyle zeytinyağının gıda olarak tüketime elverişli olmaması durumunda, biyodizel yakıta dönüştürülmesi planlanıyor. Bu durumda yağın litre fiyatının 8 euro’dan 80 cente düşmesi, Yunanistan’da çiftçi ve üreticilerin en büyük kaygısı.
TÜRKİYE DİREKTİFİ BEKLEYECEK
Ticaret Bakanlığı aracılığıyla Türk üreticilere de iletilen bu gelişmenin, AB’ye zeytinyağı ihracatını nasıl etkileyeceği direktifin yayımlanmasından sonra netleşecek.
KANSERE KADAR UZANIYOR
PAH'lar, suya ve havaya karışabilen zararlı kimyasallar olup, çöp yakma, çimento ve asfalt üretimi, petrol rafinerileri, motorlu taşıtlar ve sigara dumanı gibi kaynaklarla oluşabiliyor.
Havayla taşınabilen PAH, karaciğer, böbrek ve yumurtalıklarda depolanarak çeşitli kanser türlerine yol açabiliyor. Ayrıca, aşırı kavrulmuş kahve veya mangalda fazla pişmiş et gibi gıdalar da PAH seviyelerini artırabiliyor ve DNA yapısında mutasyona, erken menopoza gibi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
