Ana pazarlarda yaşanan resesyon kaynaklı talep yetersizliğine, rekabetçi fiyatlardan uzaklaşılması, Çin’in piyasalara geri dönüşü ve bazı emtia fiyatlarında gerileme de eklenince birçok sektörde ihracat kaybı hızlandı. 8 ayda ihracatı en fazla daralan sektör yüzde 36,4 ile çelik olurken, onu yüzde 15,1 ile çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri izledi. En büyük ikinci ihracatçı sektör olan kimyada 8 aylık dönemdeki kayıp yüzde 14’ü geçerken; üçüncü büyük ihracatçı sektör olan hazır giyim ve konfeksiyondaki gerileme yüzde 7’leri buldu. Söz konusu dönemde 27 alt mal grubunun 12’sinde ihracat düşerken, birim fiyatların arttığı bu dönemde 4 sektörde de büyümenin yüzde 5’in altında kalması dikkat çekti.
Türkiye ihracatında daralma ağustos ayında da sürerken, ocak-ağustos döneminde ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,4 düşerek; 165,5 milyar dolardan 164,9 milyar dolara indi. İhracattaki daralmanın başlıca sebebi ana ihracat pazarlarında yaşanan resesyon ve buna bağlı olarak talepte görülen iştahsızlık olurken, özellikle içeride artan maliyetler karşısında kurun uzun süre baskılanması nedeniyle fiyat tutturamayan ihracatçının sipariş kaçırması ve müşteri kaybı da etkili oldu. Yanı sıra navlunun düşmesi, Çin’in piyasaya geri dönmesi ve bazı emtia fiyatlarında yaşanan düşüş de ihracat rakamlarının gerilemesine sebep olurken, özellikle Türkiye’nin ihracatında ilk 10’da yer alan sektörlerde yaşanan kayıplar ileriye dönük endişeleri de artırdı.
ÇELİKTE KIRMIZI ALARM
EKONOMİ’nin dış ticaret verilerinden derlediği bilgiye göre, Ocak-Ağustos 2023 döneminde en fazla ihracat kaybı çelik sektöründe yaşandı. Geçen yılın aynı dönemine göre çelik ihracatı yüzde 36,4 düşerek, 15,2 milyar dolardan 9,6 milyar dolara indi. Bu sektörde söz konusu dönemde miktar bazında yaşanan gerileme de yüzde 35,5 olarak gerçekleşti. Çelikte en fazla satışın yapıldığı İsrail’e ihracat bu dönemde yüzde 40 düşerken, sektörün en büyük ikinci pazarı olan Almanya’ya ihracat da yüzde 7 daraldı. İstatistiklere göre, söz konusu dönemde çelik sektörünün en fazla ihracat yaptığı ilk 10 ülkenin tamamında satışlar gerilemiş durumda.
LOJİSTİK AVANTAJINI KAYBETTİ
İhracatta en fazla daralma yaşayan ikinci sektör ise çimento, cam, seramik ve toprak ürünleri oldu. Bu sektörün ihracatı yılın 8 ayında yüzde 15,1 düşerek; 3,7 milyar dolardan 3,1 milyar dolara indi. Sektörün ihracatında miktar bazında da yaklaşık yüzde 29 düşüş var. Sektörün en fazla ihracat yaptığı ABD’ye satışları yüzde 20 düşerken, ikinci büyük pazarı İsrail’e de gerçekleştirdiği ihracat 8 ayda yüzde 13,2 geriledi. Ayrıca sektörün önemli ihracat pazarları arasında yer alan Almanya ve İngiltere’ye olan ihracatında da bu dönemde yüzde 20’leri aşan daralma söz konusu.
İhracatın en fazla düştüğü üçüncü sektör yüzde 15 ile su ürünleri ve mamulleri olurken, madencilik sektörünün ihracat kaybı 8 ayda yüzde 14,9 oldu. Madencilik sektöründe Çin’in piyasaya dönüşüyle alımlarını artırmasına rağmen sektörün en büyük pazarları arasında yer alan ABD, İtalya ve Bulgaristan’a ihracatı her birinde yüzde 20’leri aşan oranlarda geriledi.
Türkiye’nin ikinci en büyük ihracatçı sektörü olan kimyevi maddeler ve mamullerinde de işler iyi gitmiyor. En fazla kaybın yaşandığı beşinci sektör olan kimyada, Ocak-Ağustos 2023 döneminde ihracat geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14,2 düşerek; 22,6 milyar dolardan 19,4 milyar dolara indi. Sektörün miktar bazında ihracatında da düşüş devam ediyor. 8 ayda Türkiye’nin kimya ihracatı miktar bazında yüzde 10,3 düştü.
‘Kaybedenler’ sıralamasında kimyayı demir ve demir dışı metaller sektörü izledi. Bu sektördeki kayıp yılın 8 ayında yüzde 13,7’yi bulurken, ihracat 8,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Sektörün miktar bazında kaybı ise yüzde 10,2 olarak kaydedildi.
TEKSTİL VE HAZIR GİYİMDE KAN KAYBI SÜRÜYOR
Yurtiçinde uygulanan ekonomi politikaları kapsamında uzun süre baskılanan döviz kurunun en büyük mağdurlarından hazır giyim ve konfeksiyon ile tekstil ve hammaddeleri sektörlerinde de kayıp sürüyor. Tekstil ve hammaddeleri sektörünün kaybı 8 ayda yüzde 9,5 olurken, sektörün miktar bazında kaybı yüzde 3,7 oldu. Bu sektörün en büyük pazarı olan İtalya’ya ihracatında yaşanan gerileme yüzde 25’i bulurken, ABD’ye olan ihracatı yüzde 20, Almanya’ya ihracatı da yüzde 14 düştü. Türkiye’nin en büyük üçüncü ihracatçı sektörü hazır giyim ve konfeksiyonda ihracat kaybı 8 ayda yüzde 7’yi bulurken, miktar bazında kayıp ise yüzde 15’i geçti. (Ekonomim)