KARŞILIKSIZ ÇEK PATLADI KEPENK İNDİRENLER ARTTI
Ekonomik kriz reel piyasalarda iflas, haciz ve konkordato süreçlerini hızla artırırken, karşılıksız çek sayısında da büyük bir patlama yaşandı ve bankaların yasal takibine giren vatandaş sayısı önemli ölçüde arttı. 2024 yılı Ocak-Nisan döneminde karşılıksız çıkan çek tutarı, geçen yılın aynı dönemine göre %293 artarak 43,1 milyar TL'ye yükseldi. 2023'te bu rakam 11 milyar TL idi.
Ekonomik kriz, piyasada şirket iflaslarını ve esnafın kepenk kapatmasını artırırken, karşılıksız çeklerin sayısı da hızla arttı. Kredi ve kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe giren vatandaş sayısı ise patlama yaptı. Nisan 2023'te 2,5 milyar TL olan karşılıksız çek tutarı, Nisan 2024'te yaklaşık beş kat artarak 15,1 milyar TL'ye ulaştı. 2024 yılının ilk dört ayında karşılıksız çek tutarı %293 oranında artışla 43,1 milyar TL oldu.
Enflasyonu düşürmek amacıyla uygulanan yüksek faiz politikası döviz kurlarında istikrar sağlarken, birçok sektörde ekonomik stres seviyesini artırdı. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi verilerine göre, 2024 yılı Ocak-Nisan döneminde bankalara ibraz anında karşılıksız çıkan çek tutarı, geçen yılın aynı dönemine göre %293 artarak 43,1 milyar TL’ye yükseldi. Geçen yıl aynı dönemde bu rakam 11 milyar TL idi. Nisan 2023'te 2,5 milyar TL olan karşılıksız çek tutarı, Nisan 2024'te %514 artarak 15,1 milyar TL'ye çıktı. Karşılıksız çek tutarı hem ocak-nisan dönemleri hem de nisan ayları için rekor seviyelere ulaştı. 2024 yılı Ocak-Nisan döneminde bankalara ibraz edilen toplam çek tutarı, geçen yılın aynı dönemine göre %90 artarak 2 trilyon 210 milyar TL oldu. 2023 yılı Nisan ayında %1,0 olan bankalara ibraz edilen çekler içinde karşılıksız işlemi yapılan çeklerin oranı, Nisan 2024'te %2,3 ile son beş yılın en yüksek seviyesine çıktı. 2022'de karşılıksız çek tutarı 20,7 milyar TL, 2023'te ise 57,2 milyar TL olmuştu. Karşılıksız çeki olan kişiler, haciz masrafları dışında alacaklıya %50'yi aşan oranda faiz ödemek zorunda kalacak.
YASAL TAKİP
Bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe düşen kişi sayısı 2024 yılı Ocak-Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %67,4 artarak 323 bine ulaştı. Geçen yıl ocak-mart döneminde bu rakam 193 bindi. Aynı dönemde bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe düşen kişi sayısı %29,7 artışla 212 binden 275 bine yükseldi. 2024 yılı Ocak-Mart döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre bireysel kredi veya kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe düşen kişi sayısı %40 artarak 465 bine çıktı. Mart 2024 itibarıyla bireysel kredi kartlarını da içeren bireysel kredilerde tasfiye olunacak alacaklar bir önceki yılın aynı dönemine göre %66 artışla 60 milyar TL’ye yükseldi. Bireysel kredi ve kredi kartı borcunu ödememiş ve borcu devam eden kişi sayısı, Mart 2024 itibarıyla 3 milyon 735 bin 531 oldu.