Akalazya yemek borusunun fonksiyonunu etkileyen bir yutma bozukluğudur. Yemek borusu, boğazınızın arka kısmını midenize bağlayan tüp şeklinde bir yapıdır. Tükettiğiniz yiyecek ve içecekler siz onları yuttuğunuzda bu yapıdan aşağıya doğru iner. Akalazya varlığında, yemek borusunun kasları yiyecek veya sıvıyı midenize doğru itmeyi başaramaz. Hastalık varlığında yemek borunuzun alt ucundaki alt yemek borusu sfinkteri adı verilen kapakçıkta da sorun vardır. Kapaktaki kas halkası, yemek borusundan mideye yiyecek ve sıvının kolayca geçmesine izin verecek kadar gevşemez.
Akalazya genellikle yavaş yavaş gelişir. Zaman içinde hasta kişilerde yiyecek ve içecekleri yutmak zorlaşır. Akalazyanın tedavisi yoktur. Ancak akalazya belirtileri tedavi ile kontrol altına alınabilir.
Yutma güçlüğü neden olur?
Akalazya çoğu zaman, yemek borusundaki yutma kaslarını kontrol eden sinir hücrelerinin kaybından kaynaklanır. Bu sinir hücrelerinin neden kaybolduğu henüz keşfedilmemiştir. Nadir durumlarda, akalazya bir tümörden de kaynaklanabilir.
Akalazya''da kimler riskli grupta?
Akalazya her yaşta ortaya çıkabilir. Ancak en sık 30 ila 60 yaşları arasında görülür. Erkekler ve kadınlar akalazya gelişimi açısından eşit derecede risk altındadır. Akalazya oluşumuna neden olan sebep hala keşfedilmemiştir. Ancak riski arttıran faktörler şunları içerebilir:
Genetik Problemler neler?
Bağışıklık sisteminin özöfagustaki sinir hücrelerine saldırmasına neden olacek bir problem
Herpes simpleks virüsü veya diğer viral enfeksiyonlar
Bir parazitin neden olduğu bir enfeksiyon olan chagas hastalığı. Parazit, bir böceğin ısırması yoluyla insanlara bulaşır. Chagas hastalığı esas olarak Meksika ve Orta ve Güney Amerika''nın yoksul kırsal bölgelerinde bulunur.
Akalazya belirtileri?
Semptomlar her insanda farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Akalazya belirtileri yemek borusu genişleyip zayıfladıkça zamanla ilerler. Akalazya belirtileri şunları içerebilir:
Yiyecekleri yutma güçlüğü (disfaji)
Boğazınıza geri kaçan yiyecek veya sıvı
Gece öksürme veya boğulma sebebiyle uyanma
Hıçkırık
Kilo kaybı
Göğüste ağrılı yanma hissi
Göğüs ağrısı veya basınç hissi
Geğirme
Akalazya semptomları diğer sağlık problemlerinin belirtileri ile benzerlik gösterebilir. Kesin tanı için her zaman doktora görünmek gerekmektedir.
Doktorunuz belirtilerinizi soracak ve sağlık geçmişiniz hakkında sizden bilgi alacaktır. Bundan sonra doktorunuz fiziksel bir muayene gerçekleştirecek ve gerekli gördüğü testleri isteyecektir. Aşağıdakiler gibi testleriniz tanı için istenilebilir:
Endoskopi. Yemek borunuza ve alt yemek borusu sfinkterine bakmak için ağzınızdan esnek ışıklı bir tüpün geçirilmesi
Özofogram. Özofogram, baryum adı verilen kalın bir kontrast maddeyi yutarken yemek borunuzun fotoğraflarını çeken bir röntgen türüdür. Radyolog bu testte akalazya belirtileri arar. Bunlar yemek borusunun genişlemesini, yemek borusunda boşaltma problemleri gibi belirtilerdir.
Manometri. Basıncı ölçen ince bir tüp, burnunuzdan yemek borunuzun içine doğru geçirilir. Su yudumları yutarken basınç ölçümleri alınır. Bu test yemek borunuzdaki kasların zayıf olup olmadığını ve ne kadar iyi fonksiyon gösterdiğini belli eder. Bu test akalazya tanısını doğrular.
Akalazya nasıl tedavi edilir?
Akalazyanın bilinen kesin bir tedavisi yoktur. Ancak tedaviler belirtileri azaltabilir. Tüm tedavilerin riskleri, faydaları ve olası yan etkileri hakkında doktorunuzla konuşun. Akalazya tedavileri:
Belirtileri hafifletebilir
Yemek borunuzun daha kolay boşalması için özofagal sfinkteri açabilir
Komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir
Ayrıca tedavilerin tekrarlanmasına ihtiyacınız olabilir. Akalazya tedavi yöntemleri aşağıdakileri içerebilir.
Akalazya tedavisinde pnömatik dilasyon
Bu anestezi altında yapılan bir ayakta tedavi prosedürüdür. Doktorunuz bir endoskop aracılığıyla yemek borunuzu inceler. Sağlayıcınız özofagal sfinkterden küçük bir balon geçirir. Balon daha sonra şişirilir. Rahatlamak için 1''den fazla tedaviye ihtiyacınız olabilir.
Akalazya ve botoks
Botulinum toksini kasları felç edebilen bir ilaçtır. Özofagal sfinkteri kontrol eden kaslara enjekte edilebilir. Bu, valf açıklığını gevşetmeye yardımcı olur. Bu işlem endoskopi sırasında yapılır. Bir IV (intravenöz hat) yoluyla sedasyon ile uykuda veya kısmen uykuda olabilirsiniz. Yararları genellikle 3 ila 12 ay içinde kaybolur. Bu nedenle prosedürün tekrarlanması gerekir.
Akalazya''da ameliyat
Özofagal sfinkteri açmak için ameliyat yapılabilir. Buna miyotomi denir. Miyotomi sırasında özofagal sfinkter kasları kesilir. Bu prosedür, laparoskopi adı verilen minimal invaziv bir yaklaşım kullanılarak yapılabilir. Birkaç küçük kesik yapılır. Laparoskop adı verilen ince, ışıklı bir tüp kullanılır. Bu yaklaşım, doktorunuzun vücudunuzun içini görmesine ve küçük kesikler üzerinden çalışmasına olanak tanır. Aynı zamanda cerrahınız, işlemden sonra asit reflü (gastroözofageal reflü hastalığı, GÖRH) riskini en aza indirmeye yardımcı olmak için fundoplikasyon adı verilen bir işlem yapabilir. Bu, midenin en üst kısmı yemek borusunun alt kısmına sarılarak yapılır. Bu tip cerrahi genellikle akalazya semptomlarından uzun süreli rahatlama sağlar.