Avustralyalı bir matematikçi olan Dr. Daniel Mansfield, 3 bin 700 yıllık bir Babil kil tableti üzerinde bilinen en eski uygulamalı geometri örneğini keşfetti. Si.427 olarak bilinen tablet, bazı arazilerin sınırlarını ölçen bir plan taşıyor.
İSTANBUL ARKEOLOJİ MÜZESİ'NDEYDİ
Mansfield, tabletin MÖ 1900 ile 1600 arasındaki Eski Babil dönemine ait olduğunu ve 19. yüzyılın sonlarında Irak'ta bulunduğunu söyledi. Mansfield, tableti incelemeden önce İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde bulunuyordu.
Avustralya’da yer alan New South Wales Üniversitesi’nde doçent olan Mansfield ve meslektaşı Norman Wildberger, daha öncede dünyanın en eski ve en doğru trigonometrik tablosunu içeren başka bir Babil tabletini keşfetmişti.
Plimpton 322 adı verilen tabletin muhtemelen inşaat ölçümlerinde kullanıldığını belirtmişti.
Plimpton 322’de, Pisagor teoreminden yaklaşık bin yıl önce dik açılı üçgenlerin tanımladığı görüldü.
Mansfield, "Bu insanlar yalnızca trigonometriyi Pisagor’dan bin yıl önce keşfetmedi, bu hesaplamaları işlevsel olarak kullandılar" dedi.
BİR ALANI TANIMLIYOR
Plimpton 322’nin keşfi ise araştırmacıları, aynı döneme ait Pisagor üçlülerini içeren diğer tabletleri bulma arayışına soktu. Yapılan çalışmalar ise onları Si.427'ye götürdü.
foundations of Science adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışma kapsamında Mansfield, "Si.427, satılmakta olan bir arazi parçası ile ilgili. Çivi yazısıyla, karakteristik kama şeklindeki girintilerle tablet, bataklık alanların yanı sıra bir harman yeri ve yakındaki bir kuleyi içeren bir alanı tanımlıyor” diye konuştu.
Mansfield'e göre, kil tablette yar alan ve alanı betimleyen dikdörtgenler, eşit uzunlukta zıtkenarlara sahip. Bu da önemde insanların dikey çizgileri öncekinden daha doğru bir şekilde oluşturmanın yolunu bulduklarını gösteriyor.
Mansfield, "Tıpkı bugün yaptığımız gibi, arazi sınırlarının nerede olduğunu bulmaya çalışan özel çalışanlar var ama bir parça GPS ekipmanı kullanmak yerine Pisagor üçlülerini kullanıyorlar” diye konuştu.
PİSAGOR TEOREMİNDEN BİN YIL ÖNCE
Diğer taraftan Plimpton 322 ve Si.427'nin her ikisi de Pisagor üçlülerini kullanıyor olsa da, Yunan matematikçi Pisagor'dan en az bin yıl önce oluşturuldular.
TÜM BATI FELSEFESİNİ ETKİLEDİ
Sisamlı Pisagor olarak bilinen Yunan filozof ve matematikçi MÖ 570 – MÖ 495’de günümüzde İzmir ve Aydın illerinin sahil şeridinde yer alan İyonya bölgesinde yaşadı. Pisagor, önce Platon ve Aristo'nun felsefelerini sonra ise tüm Batı felsefesini etkiledi.
